Finansal özgürlüğe giden yol: Üstel büyümenin sırrı
Yatırım yapmaya yahut trade atmaya başlayan herkesin temel maksadı bakiyesini büyüterek güçlü yahut varlıklı biri haline gelmek ve finansal özgürlüğüne ulaşarak istediği hayatı yaşayabilmektir. Birçok kişi bu amacına olabildiğince süratli bir biçimde kısa yoldan ulaşmaya çalışmaktadır. Bugünkü yazımda bu durumun açabildiği problemleri ve vakitle büyümenin neden daha yeterli olduğunu, üstel büyümenin (exponential growth) gücünü ve size kazandırabileceği fırsatları tartışacağım.
Öncelikle yatırım yapmaya yahut trade atmaya yeni başlayan herkesin birinci yapması gereken şeylerden birisinin sadece grafik çalışmak olmadığını, birebir vakitte finansal okuryazarlığını geliştirmesi gerektiğini tekraren defa söylemişimdir (tekrar söyleyerek bir hatırlatma daha yapmış olayım). Finansal okuryazarlığını geliştirmek için çabalayan herkesin karşılaştığı temel önermelerden birisi bakiyenin üstel büyümesi kavramıdır. Ben üstel büyüme kavramıyla Efloud’un “1.000 dolardan 1.000.000 dolara” başlıklı yazısıyla tanışmıştım ve tüm yatırım mentalitemi değiştiren bir sistem olduğunu söyleyebilirim. Finansal piyasalarda süreç almaya başladığım birinci vakitlerde paranın daima trade atarak ve vadeli süreç açarak kazanılacağını düşünürken spot alımların da vakte yayıldığında ve hakikat ataklarla desteklendiğinde epey büyük potansiyeli olduğunu fark ettim. Bu farkındalık Efloud’un yanı sıra Robert Kiyosaki, Peter Lynch, Morgan Housel, Alfred Mill, Charlie Munger, Warren Buffett, Mark Douglas üzere yatırımcı ve müelliflerden gelmektedir. İlgili bireylerin kitaplarını okursanız yatırımcı profilinizin değişeceğini söyleyebilirim.
Üstel büyüme nedir?
Yazımızın ana konusuna dönecek olursak üstel büyüme, bakiyenizin vakit içerisinde muhakkak bir oranda daima olarak artması manasına gelir. Sıkça verilen 1.000 dolar örneği ile ilerleyelim. 1.000 dolarınız olduğunu ve her sene yüzde 100’lük bir çıkar yakaladığınızı farz edelim. Bu türlü bir durumda kasanız her sene 2x kadar büyüyecektir. 1.000 dolar ile başladığınız yatırım hayatınız birinci yılın sonunda 2.000 dolarla tamamlanacaktır. Yani yeni seneye başlarken yeni ana bakiyenizin 2.000 dolar olduğunu söyleyebiliriz. Her sene yüzde 100’lük bir kar sağladığınız senaryoda ikinci yılın sonunda 4.000, üçüncü yılın sonunda 8.0000, dördüncü yılın sonunda 16.000, beşinci yılın sonunda 32.000, altı yılın sonunda 64.000, yedinci yılın sonunda 128.000, sekizinci yılın sonunda 256.000, dokuzuncu yılın sonunda 512.000 ve 10’uncu yılın sonunda 1.024.000 dolara ulaşacaksınız. Pekala bu hakikaten mümkün mü? Kasanızı her sene 2x katlayıp katlayamayacağınızı ne ben bilebilirim ne de sizler. Bana nazaran efor, emek ve çalışma ile insan hayatında her şey mümkün lakin benim vurgulamak istediğim şey 10 yıl sonra 1 milyon dolara ulaşacak olmanız değil, daha geniş ve farklı bir açıyla yaklaşıp vizyonunuzu genişletmeniz.
Zamanın bileşik getirisini öngörebilen akıllı yatırımcılar
Finansal özgürlüğe kavuşmanın birinci şartı yatırım yapmaya başlamaktır ve bunu ne kadar erken yaparsanız üstte da gördüğünüz üzere katlanarak büyüme olasılığınız o kadar fazla olacaktır. Tahminen birinci sene çok inançlı yatırım araçlarını tercih ederek küçük bir büyüme sergileyeceksiniz ancak her sene tıpkı oranda çıkarla dahi muazzam bakiyelere ulaşabileceksiniz. Tıpkı vakitte kurduğumuz senaryodaki temel önermemiz kasanızı her sene yüzde 100 büyütmekti lakin vakit içerisinde daha tecrübeli hâle gelecek, finansal okuryazarlığınızı geliştirecek ve kar oranınızı da artıracaksınız. Tahminen birinci yılınızı yüzde 20, yüzde 30 yahut yüzde 50 karla kapatırken bir müddet sonra yarar oranlarınız yüzde 100’leri, hatta tahminen daha fazlasını bulacak. Bunu sağlamanızın yolu ise kendinizi finansal okuryazarlık manasında gerçek bir yatırımcı olarak geliştirmek ve harekete geçmekten geliyor. Sağdan soldan duyduklarınıza, arkadaşlarınızın yahut fenomenlerin önerdiklerine dayanarak hiçbir şey yapmadan bekleyerek bu dediğim senaryoyu gerçekleştirmeniz çok mümkün değildir. Gerçekleştirseniz dahi uzun vadeli bir biçimde sürdürmeniz muhtemel değildir zira 10 yılda kazanacağınız birçok tecrübe aslında sizlerin yatırımcı profilini de şekillendirecek, finansal manada daha şuurlu adımlar atmanızı sağlayacaktır. Öte yandan oburunun kelamıyla hareket ettiğinizde 1.000.000 dolarınızı tek günde çöp etmeniz dahi muhtemeldir. Toplumsal medyada tüm parasını kaybeden insanlara dair birçok öykü bulabilirsiniz. Akıllı bir yatırımcı uzun vadeli düşünebilen, vaktin bileşik getirisini öngörebilen ve hem bakiyesini hem de kendisini kademeli olarak üstel bir formda büyütebilen yatırımcıdır.
Yazının başında da belirttiğim üzere birçok kişi olabildiğince süratli bir biçimde kısa yoldan büyük paralara ulaşmayı hedeflemekte. Birçok kişi üzere ben de finansal özgürlüğüme kavuşmayı istiyor ve bunun için çabalıyorum fakat bunun göründüğü kadar kolay olmadığını, sefasını çekmek istiyorsak cefasını da çekmemiz gerektiğini ve kademeli bir biçimde büyümenin daha yanlışsız olduğunu anlamak zorundayız. Geçtiğimiz günlerde bir borsanın etkinliğinde birisiyle tanıştım ve 2017’den beri bilhassa kripto alanında yatırımcı olduğunu söyledi. Kasasını şimdiye kadar totalde 50x civarında büyüttüğünü belirtti. Çoklukla birinci boğasında kimsenin yanlışsız düzgün para kazanamadığını fakat başka boğaya kadar inancını kaybetmezse ve hazırlanırsa düzgün bir yarara ulaşabileceğini söyledi.
Piyasaya küsüp gitmek ne kadar gerçek?
Bu tanışma aslında benim de inancımı tazelememe ve bu yazıyı yazmak istememe yol açtı. Son günlerde birçok kişi çok fazla ziyana uğradı, çok evvelden alım yapan bireyler dahi maliyetlerine geldi. Birçok kişi boğanın ne vakit geleceğini sorgulamakta fakat bana nazaran uzun bir müddettir zati boğanın içerisindeyiz. Grafikleri inceleyecek olursanız 2023’ten beri birçok paritede önemli yükselişler yaşanmış. Bu dediğimden boğanın bittiğini düşündüğüm bildirisi çıkmasın, bana nazaran hâlâ daha yükselişler devam edecek (en azından ben yatırım planlarımı buna nazaran yapmaktayım). Lakin nitekim varlıklı olmayı istiyorsanız planlarınızı sadece bu periyoda nazaran yapmamalısınız. Hem vaktin hem de bakiyenin üstel büyümesine inanmalısınız. Verdiğim örnekteki kar muazzam bir oran olsa da aslında sekiz yıllık bir periyot içerisinde oluşmuş. Münasebetiyle finansal manada kendinize yaptığınız yatırımlar fırsatları görebilmenizi ve kademeli bir halde büyümenizi sağlayarak sizi epey güçlü edebilir. Tanıştığım kişi hiçbir şey yapmadan bekleseydi, piyasalara küsüp gitseydi ya da sağdan soldan duyduklarıyla hareket etseydi bu kadar yüksek bir büyümeyi yakalayabilir miydi?
Bireysel olarak arkadaşlarıma sıkça bu seferki döngüde çok fazla şey öğrendiğimi ve kendime çok fazla not aldığımı, bunların bir sonraki döngü için hazırlık olduğunu söyleyip duruyorum. Finansal piyasaları incelerseniz birçok döngü görebilirsiniz (Faiz-enflasyon döngüsü, kripto para piyasalarında x yılda bir gerçekleşen döngüler gibi). Yatırım yaptığınız piyasayı inceleyip bu şekil döngüsellikleri fark edebilirseniz ve gerçek bir yatırımcı olup piyasaları faal bir halde takip edebilirseniz küçük bir bakiyeyle başlayıp kasanızı gitgide büyütmeniz mümkündür. Şu anda 26 yaşındayım ve bundan 10 sene sonra hâlâ tıpkı şartlardan yakınmak yerine kendimi geliştirip inandığım şeyi yaparak gayelerime ulaşmak için çabalıyorum. Sizlere de verebileceğim en düzgün tavsiye emsal halde kendinizi geliştirmeniz ve vaktin gücüne inanmanız olacaktır. Süratli ve kolay yoldan varlıklı olmak yerine kademeli olarak büyümek ve sürece inanmak başarmanızı sağlayacaktır.
